Ürün ve üretici bilgilerinin yazıldığı birimlerdir. Tutundurma, bilgi verme ve yasal yönlerden ambalajla ilişkilidir. Markalama, ambalajlama ve etiketleme bir bütünün parçalarıdır. Etiket, ürünü markası ve benzersiz grafik tasarımlarla tanıtır. Ürünün kaynağını, içeriğini, özelliklerini, türünü, kullanma talimatını, ebat ve miktarını gösterir. Toplumsal yönden önemlidir.
Etiket Çeşitleri ve Özellikleri
Etiketler malzeme cinslerine ayrılmaktadır. Plastik Bazlı Etiketler ve Selüloz (kağıt) Bazlı Etiketler olarak iki şekilde değerlendirebiliriz. Malzemenin özelliklerine göre aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.
Opak PP (Polipropilen) Etiket
Plastik bazlı etiket grubundadır. Opak PP sert yapıdan oluşan bir etiket malzemesidir.
Suya, neme, yağa, ışığa ve ısıya dayanıklı bir malzemedir. Esneme yapmaz ve zorlanmadıkça kolay kolay yırtılmaz. Yapışkan cinsine göre dış etkenlere dayanıklılık göstermektedir. Yapışkan olarak; Akrilik, Hotmelt ve Nonperm yapışkanlı şekilde üretilmektedir. Kozmetik ve kimya sektöründe kullanımı yaygındır.
PE (Polipropilen) Etiket
Plastik bazlı etiket grubundadır. PE etiket esnekliği olan bir malzemedir ve kolay kolay yırtılmamaktadır. Isı, ışık nem gibi dış etkenlere karşı dayanıklıdır. Baskı yüzeyi ve yapışkan yüzeyi koronolu olmasına dikkat edilmelidir. Aksi taktirde yapılan baskı veya yapışkan ürün üzerinde kalıcı bir şekilde tutunamaz. Yapışkan olarak; Akrilik Hotmelt, Nonperm, Difriz yapışkanlı şekilde üretilmektedir. Kozmetik ve kimya sektöründe kullanımı yaygındır.
Şeffaf PP&PE Etiket
Plastik bazlı etiket grubunda yer almaktadır. PP ve PE malzemelerden şeffaf etiket üretilmektedir. Etiketin yüzeyi şeffaf olduğu için altındaki yüzeyin gözükmesi için tercih edilirler. Isıya, ışığa, suya ve neme dayanıklı etiketlerdir. Şeffaf etiket baskılarında malzeme şeffaf olduğu için baskı altına beyaz astar baskı yapılmaktadır. Aksi halde baskı, şeffaf etiketin yapıştırıldığı zemin rengine göre renk alır ve istenilen renk, ürün üzerinde belirginliği kaybolur. Akrilik, Hotmelt ve Nonperm yapışkanlı şekilde üretilmektedir. Kozmetik ve kimya sektöründe kullanımı yaygındır.
Poliart PVC Etiket
Plastik bazlı etiket grubundadır. Yapışkansız olarak üretilen poliart etiket kolay yırtılmaz, deforme olmaz, suya, neme, ve ısıya karşı dirençlidir. Baskılı ve baskısız olarak üretilmektedir. Etiketler genelde boru firmalarında, büyük kablo makaralarında ve demir çelik sektöründe kullanılmaktadır. Etiket yapıştırılmayan ürünler üzerine bağlamak ya da zımbalamak suretiyle kullanılır.
Silvermat Etiket
Plastik bazlı etiket grubundadır. Polyester malzemeden üretilmektedir. Dolayısıyla oldukça dayanıklı bir etiket türüdür. Sıcak ve soğuk ortamlarda rahatça kullanılmaktadır. Kolay yıpranmaz, yırtılmaz, dış ortamlardan etkilenmeyen bir etikettir. Baskı yüzeyi ve yapışkan kısmı aynı gümüş rengindedir. Genel olarak, demirbaş elektronik eşyalarda kullanımı yaygındır.
Voit (Güvenlik) Etiket
Plastik bazlı etiket grubundadır. Yüzeyi sert, parlak ve metalik renktedir. Void Etiket, esnek bir malzeme değildir. Kolay şekilde yırtılmayan, ısı, ışık, su ve neme karşı dayanıklıdır. Void Etiket, yapıştırıldığı yüzeyden çıkarılmaya çalışıldığında iz bırakarak hem etiket yüzeyinde kendi isminin çıkmasına hem de etiketin söküldüğü anlaşılmaktadır. Yüzeyde kalacak isim farklı olma özelliği de vardır. Etiket çıkartıldığında istediğiniz bir yazı da yazılması mümkündür. Ama çok maliyetli olduğu için pek tercih edilmektedir. Yüzeyleri parlak olduğu için barkod ve karekod basımında okunma olasılığı düşük olacaktır.
Voit Etiket, Elektronik sektöründe sıklıkla kullanılan bir malzemedir.
Kırılgan (Destructable) Etiket
Plastik bazlı etiket grubundadır. Güvenlik etiketi ve garanti etiketi olarak kullanılan yapışkanı oldukça kuvvetli etiketlerdir. Yapıştırıldığı yüzeyden tek parça şeklide çıkartmanız asla mümkün değildir. Çıkartılmaya çalışıldığında parçalanarak çıkmaktadır. Kırılgan etiketler; ışığa, suya ve neme kısmen dayanıklı etiketlerdir.
Kırılgan Etiketler genelde demirbaş, elektronik ürünlerinin ve parçalarının etiketlenmesinde kullanılmaktadır.
Filmictyre Etiket
Plastik bazlı etiket grubundadır. Polipropilen malzemeden üretilmektedir. Film yapısı sayesinde dış etkenlere, ısıya, ışığa, suya ve neme dayanıklı etiketlerdir. Kolay yırtılmayan ve esneme yapmamaktadır. Filmictyre etiketler oldukça yoğun yapışkanı sayesinde pürüzlü yüzeylere yapıştırılmaya uygun bir etikettir.
Filmictyre etiketler, Lastik, çuval, branda, çimento torbası ve ağır metal malzemelerin yüzeylerine yapıştırmak için yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Shrink Sleeve Etiket
Plastik bazlı etiket grubundadır. PET (Polietilen Tereftalat), PVC (Polivinil Klorür) ve OPS (Oriented Polistren) film malzemeden oluşmaktadır. Ürünlerin üzerine ısı fırınlarından geçirilerek ürünün bütün yüzeylerine giydirilmesini sağlamaktadır. Bu sayede ürün üzerinde istediğiniz görsel renkleri gözükmesi sağlanmış olur. Shrink film malzemelerini aşağıdaki şekilde inceleyebiliriz.
PET (Polietilen Tereftalat): Geri dönüştürülebilme sayesinde tercih edilmektedir. Çizilmeye ve kimyasallara karşı dayanıklıdırlar. % 78’e kadar shrink özelliği ve yüksek netlik özelliğine sahiptir.
PVC (Polivinil Klorür): Maliyeti düşük shrink filmidir. Çizilmeye dayanıklı bir malzeme olup pastörize edilmeye uygundur. % 68’ e kadar shrinkleme özelliğine sahiptir.
OPS (Oriented Polistren): Tamamen yeniden dönüştürülebilen bir film olduğu için çevre dostu bir malzemedir. %72’in üzerinde shrink özelliğine sahiptir. Dikey shrinkleme de tercih edilmektedir.
Metalize Etiket
Plastik bazlı ve kağıt bazlı etiket grubundadır. Aşağıdaki şekilde iki grupta inceleyebiliriz.
Metalize PP Etiket: Plastik malzemede PP (Polipropilen) malzeme kullanılmaktadır. Zemin yüzeyi, gümüş ya da altın renginde kaplanmıştır. Metalize PP etiketlerde baskıların net çıkması isteniyorsa baskı altına beyaz astar baskı yapılarak istenilen renkleri elde etmeniz mümkündür. Isı ve sıcaklığa pek dayanıklı etiketler değildir. Genelde üretim alanlarında tercih edilmektedir. Kolay kolay yırtılmazlar.
Metalize Kuşe Etiket: Kuşe kağıttan üretilmektedir. Zemin yüzeyi plastik bazlı da olduğu gibi, gümüş ya da altın rengi ile kaplanmıştır. Baskıların net çıkması isteniyorsa baskı altına beyaz astar baskı yapılarak istenilen renkleri elde etmemiz mümkündür. Genelde içecek, madeni yağ ve teknoloji firmaları tarafından tercih edilmektedir.
Cam Etiketi
Plastik bazlı ve Kağıt bazlı etiket grubundadır. Cam ve benzeri düz yüzeylere yapıştırılmaktadır. Yüzeyde tutunan ve istenildiği zaman iz bırakmadan rahatça sökülebilen etiketlerdir. PP Opak Nonperm Etiket, Kuşe Nonperm Etiket, Termal Nonperm Etiket, Lamine Termal Nonperm Etiket olarak üretilmektedir.
Termal Etiket
Kağıt bazlı etiket grubuna dahildir. Ama plastik bazlı top termal etiketlerde de nadir de olsa vardır. Kağıt bazlı olanlara göre maliyeti yüksek olduğu için pek tercih edilmezler. Kağıt termal etiketler ise; Kısa ömürlü ve az maliyetli olarak Eko Termal Etiket, uzun ömürlü olarak ta Lamine Termal Etiket olarak alt kısmı yapışkanlı olarak ikiye, arkası yapışkansız üst yüzeyi termal kaplı olarak 3 grupta değerlendirmemiz gerekmektedir. Gelin aşağıda bu üç etiketi detaylı bir şekilde inceleyelim.
Eko Termal Etiket
Kağıt yüzeyine termal bir katman ilave edilmesi oluşan bu etiket türüdür. Işık, nem ve sıcağa dayanıklı değillerdir. Dış etkene maruz kaldıklarında belirli bir süreden sonra yüzeyde kararmalar meydana gelmektedir. Bu nedenle ömürleri kısa olan etiketlerdir. Maliyet olarak lamine termal etiketten uygun olduğu için 5-6 ayı geçmeyen kısa süreli uygulamalarda kullanılmaktadır.
Eko Termal Etiketler genel olarak; marketlerde, hastanelerde, restoranlarda, kafelerde ve sirkülasyonun çok olduğu yerlerde çok fazla tercih edilmektedirler.
Lamine Termal Etiket (Top Termal Etiket)
Kağıt yüzeyine termal bir katman ilave edildikten sonra diğer termal kağıtlardan daha uzun ömürlü olması için ekstra olarak bir koruyu bir katman daha lamine edilerek daha dayanıklı hale getirilmesi sağlanmıştır. Kağıt gramajı ve yapışkan olarak eko termal etiket ile aynı özelliktedir. Üzerindeki koruyucu katman sayesinde Eko Termal Etiketler de 5-6 ay olan raf ömrünü 12 aya kadar çıkarmaktadır. Uzun raf ömrü sayesinde dolaba giren ürünler içinde uygun bir termal etikettir. Maliyet olarak düşünüldüğü taktirde uzun raf ömürlü olması nedeniyle Eko Termal Etikete göre maliyeti biraz daha yüksektir.
Lamine Termal Etiketler genel olarak; gıda, sağlık, kargo, lojistik, giyim (ayakkabı) sektörlerince kullanılmaktadır.
Termal Karton Etiket
Karton kağıt yüzeyine termal ve koruyucu katman lamine edilerek oluşan bir etiket türüdür. Alt yüzeyi vellum veya kuşe karton kağıttan meydana gelmektedir. Diğer termal etiketlerde alt yüzeyi yapışkanlı olmasına rağmen Termal Karton Etiketlerde alt yüzeyde yapışkan yüzey bulunmamaktadır. Diğer termal etiketlerden ayıran en büyük özelliği koruyucu katman haricinde kalın olmasından dolayı Isıya, ışığa ve neme karşı daha dayanıklılık göstermektedir.
Termal Karton Etiketle genel olarak; havayolu, maç ve otopark biletlerinde, fuar giriş kartlarında, yaka kartlarında, raf etiketlerinde ve üretim kartları üretiminde çok fazla tercih edilmektedir.
Kuşe Etiket
Kağıt bazlı etiket grubuna dahildir. Etiket sektöründe kağıt bazlı etiket olarak en çok tercih edilen etiket türüdür. Üst yüzeyi parlak ve mat şeklinde olup pürüzsüzdür. Bu sayede ribon baskısı ile çok iyi baskılar elde edilmektedir. Suya, ısıya, neme ve sürtünmeye karşı orta dayanıklıdırlar. Akrilik, Hotmelt ve Nonperm yapışkanlı şekilde üretilmektedir.
Kuşe etiketler, her sektörde kullanılmaktadır.
Vellum Etiket
Kağıt bazlı etiket grubuna dahildir. Üst yüzeyi mat ve pürüzlüdür. Yüzeyinin pürüzlü olmasından dolayı baskı yüzeyde daha iyi tutunması sağlanmaktadır. Ayrıca yüzeyi mat olmasından dolayı ışıklı ortamlarda bile olsa barkod okuyucular tarafından daha net okumaktadır. Suya, ısıya, neme karşı dayanıklı değillerdir. Dış ortamlarda kullanıma uygun bir etiket değildir. Maliyet olarak, kuşe etiketler ile aynı fiyatlardadır. Ortalama kullanım süreleri 1-3 yıl arasında değişmektedir. Alt taşıyıcısı standart olarak sarı pergamin ile üretilmektedir. Akrilik, Hotmelt ve Nonperm yapışkanlı şekilde üretilmektedir.
Vellum etiketler, her sektörde kullanılmaktadır.
Fastyre Etiket
Kağıt bazlı etiket grubuna dahildir. Kağıt bazlı etiket olmasından dolayı yırtılma olasılığı vardır. Üst yüzeyi parlak, mat kuşe gibi ya da vellum yüzeyinden meydana gelmektedir. Diğer kağıt bazlı etiketlerden ayıran en büyük özelliği, alt yüzey kısmındaki özel yapışkanı sayesinde, engebeli ve bozuk yüzeylere rahat bir şekilde yapışmasıdır. Yapışkanı sayesinde yüzeye sıkı bir şekilde tutunarak etiketin yapışan yüzeyden ayrılmamasını sağlamaktadır. Alt yüzeyi gri ile kaplanmıştır.
Fastyre Etiket genel olarak; tekstil sektöründe çok kullanılmaktadır. Ayrıca lastik ve çuval etiketi olarak ta kullanımı yaygındır.
Florasan (Fosforlu) Etiket
Kağıt bazlı etiket grubuna dahildir. Zemin rengi florasan renkler ile kaplanmıştır. 5 farklı renkte kaplanmış şekilde üretilmektedir. Bu renkler; Sarı, mavi, yeşil, kırmızı ve turuncu renklerinden oluşmaktadır. Ama istediğiniz taktirde kuşe etiket üzerine de pantone kataloğundan seçmiş olduğunuz florasan renkte zemin baskı yapmanız mümkündür. Ama hazır üretilen florasan renklerden%30 daha pahalı olacağından dolayı hazır şekilde üretilen florasan renkleri tercih etmeniz daha mantıklı olacaktır. Kağıt grubunda yer alan etiketler olduğu için yırtılmaya, suya ve neme karşı dayanıklı değillerdir. Yüzeyi fosforlu renklerden oluştuğundan dolayı kuşe etikete göre %50 daha fazla maliyetlidirler. Ama plastik etiketlere göre maliyetleri uygun bir kağıt bazlı etiket türüdür. Üzerine baskı yapıldığı takdirde baskı renklerinde istenilen renkler zemin renginden dolayı net bir görüntü elde edilmeyecektir. Eğer net bir baskı tercih edilmesi isteniyorsa mutlaka basılacak alana önceden astar beyaz renk basılır daha sonra üzerine istenilen baskı yapılır.
Florasan etiketler genel olarak; ürün ayrıştırmalarında sıklıkla tercih edilen bir etiket türüdür.
Çift Katlı (Sandwich) Etiket
Kağıt bazlı etiket grubuna dahildir. Parlak ve pürüzsüz yüzeye sahiptirler. Üç katman oluşmaktadır. Üst yüzey ile alt yüzey (taşıyıcı yüzey) arasında iki tarafı da yapışkanlı bir kağıt bulunmaktadır. Çift katlı etiketler, çok küçük yazılarla çok fazla bilgiyi sığdırmak için kullanılmaktadır. Tek bir etiket içinde ve fazla yer kaplamaması için tercih edilmektedirler.
Çift katlı (Sandwich) Etiketler genel olarak; medikal, ilaç, kozmetik sektörlerinde tercih edilmektedir.
Suda Eriyen Etiket
Kağıt bazlı etiket grubuna dahildir. Üst yüzeyi ve yapışkan yüzeyi özel bir hammaddeden oluşmaktadır. Su sıcaklığı 40 derecenin üzerine çıktıktan sonra etiket sıcak suyun içinde çözülmeye başlar ve belirli bir zaman sonra iz bırakmadan su içinde eriyerek kaybolur. Genelde mutfak ürünlerinde tercih edilmektedir. Tencere, tava, tabak, geri dönüşümlü plastik malzemelerine yapıştırma için tercih edilmektedir. Pahalı ve pek tercih edilen bir etiket türü olmadığından dolayı etiketin hammaddesi yurt dışından temin edildiğinden dolayı üretim süreci çok uzun süren bir etiket türüdür.
Suda Eriyen Etiket genel olarak, mutfak araç ve gereçlerinde ve geri dönüşümlü ürünlerde tercih edilmektedir.